Even wat reclame

Een linkje naar de fotoblog van zoon Jan.

Zacht polyfoon

'Contrapunt' van Anna Enquist werd me aangeraden door een vriend. Alles rond dit boek ruikt naar muziek. Elk hoofdstuk ligt in een gouden variatiebed. Bach schreef dertig veranderingen op een aria. Hij toondichtte het werk voor de Heer Goldberg die elke nacht, als zijn broodheer niet kon slapen, wat klavecimbel diende te bespelen. Enquist ziet in elk deel een afspiegeling van een moederleven met haar dochter. Ze fugeert haar literair thema rond dit gegeven en startte zo vanuit een muzikale vorm. Het karakter van elke variatie komt teurg in het levensverhaal van de hoofdfiguur die zelf dit prachtige opus wil onder de knie krijgen. De schrijfster combineert zo het Bachverhaal met filosofie en kleurt zo de meest abstracte kunsttaal in met literatuur. Op het eerste zicht een geniale vondst. Toch bekruipt me tijdens het lezen een soort kortademigheid. Het tijdsverloop van de vertelling stokt om de haverklap, de verhaallijn schiet vooruit en dan weer achteruit, hapert en ligt soms languit op de grond. Misschien is het allemaal wat te cerebraal en dan weer wat te levensecht. Het was een goed moment om weer eens de opname uit 1955 van Glenn Gould uit de kast te halen. Het ellenlange stuk straalt constant een grote weemoed uit. Elke noot, of die nu snel of traag dient gespeeld, smeekt en doet het oor luisteren. De wiskundigheid van de compositie baart hier een grote emotionaliteit. Dit kan niet van het werk van Enquist gezegd worden.

Cocoonen

Nu de winter toeslaat en zijn aanval lardeert met regenbuien en ongenadige windvlagen, probeer ik de knusheid in huis te verhogen met een boek en wat muziek. Na het lezen van enkele kortverhalen is een schrijver op mijn bureau blijven hangen: Colm Toibin. 'De Meester', zijn roman die in de prijzen viel, verhaalt over het wedervaren van de Amerikaanse schrijver, Henry James. Hij kan niet aarden in de Nieuwe Wereld van het fin du siècle en reist Europa af en strandt in Londen. Vanuit zijn zichtspunt vertelt hij over zijn gevoel voor de Amerikanen, de Engelsen, de Ieren, de homosexualiteit, familierelaties. Talrijke thema's worden aangekaart in dit boek dat de warmte van deze persoonlijkheid oproept naast de kilheid van de high society uit die tijd. Vooral de dood, de verlatenheid en het verlies van dingen en mensen zijn alom tegenwoordig. Het is alsof dit gevoel het wit van het blad is en de zwarte letters het kader vormt waar omheen het gespannen is. Naast deze lijvige vertelling ligt de orgelcd van Jan Vermeire in de cd-lade. Hij nam, samen met het Ottone koperkwintet, romantisch werk van o.a. Franck, Gigout, Guilmant en Saint-Saëns. Het orgel te Cuxhaven, Duitsland, is een prachtig instrument dat mooie klankkleuren in zich draagt. Apart zijn de bewerkingen voor deze bezetting van de hand van Steven Verhaert. Interessant is de vergelijking die je automatisch maakt bij het horen van een arrangement van een gekend werk. Blazers spelen melodieën en organiseren hun samenspel op een andere manier dan dat het solo uit de orgelpijpen kan komen.