Mierennest

Op dit filmpje zie je de bewegingen van duizenden vliegtuigen boven Amerika op een gewoon etmaal in maart 2005. Het is gewoon hallucinant hoe mensen zich voort bewegen: waarheen, waarom?

Getallen?

Zojuist ben ik aan 'De vierde man' van Reve begonnen. Meestal verraadt een titel iets van de inhoud van het boek of staat er een inleiding op de achter- of binnenflap om het thema van het te lezen voer wat voor te lichten. De gele voorkant en de bladzijden grote foto van de schrijver vertellen me niets dien aangaande. Is de vierde man bij een kaartspel betrokken, is dit een vervolg op de 'Derde man', is deze vent het vijfde wiel aan de wagen? De enige oplossing om iets te weten te komen is het boekje ter hand te nemen en het te lezen. Ik zal er snel doorheen zijn, het telt amper 146 pagina's en het lettertype is nogal groot.

Projectie

8/ Scorpius

O woestijnrat met
aspergestaart, dorre
pain in the ass, vals
gedrocht met
achterbakse versnelling.
Schorre braker met
gespleten tong, nacht-
trippelaar met dodelijk gevolg.

Bijt me danig!
(wat ben je waard?)
Mijn venijn zit
in de staart.

Projecteren

3/ Gemini

O, ge zijt met twee, een
dubbelloopsmelkwegje aan wensen,
lome lijnen lopen uiteen
en wijken tot wijdse weiden, een
moeras aan meerkeuzevragen
waagt diep tot tweespalt-
denken in een tulpend diffuus
duaal dal. Zachte haarspeldbochten
en hijgende heuvels krullen
rondom blonde nevels verscheurende
wonden.

O wee, ge zijt met twee, er
is noch denken noch kiezen.

4/ Cancer

Je loopt achteruit en
verstrengelt je tussen tentakels
mirakels aan verre doolhoven. Je
berooft me het licht in de kloof
tussen vandaag en morgen.
O kom terug, doe het nog eens,
doe het niet.

Je verdwaalt in mijn warme
weelde en koude douches. Nat
is het haar dat je droogde,
droog de regen van mijn lot.
O kom terug, doe het nog eens,
doe het niet.

Je loopt achteruit in een
vangnet aan holle frases, je
vult borsten, ze zijn leeg en
wiegen een tintelend doek, tranen
biggelen liever de grond.
O kom terug, doe het nog eens,
doe het niet.

5/ Leo

O leeuw, sla en
vermorzel me met
één klauw, gauw touw
me vast en kluister me
harten tot stenen
toe.

Verpulver iets en wees
toch lief tot brekens toe.
Brul me naakt en kleed
me tot aders blauw,
rode huid tot tentenkleed,
bloedend bad.

Verniel me in de knop.

6/ Virgo

O virgo bella virginum virginatis
tuum, o bella virginatum
virga tua, bellum virginale
virginalum tuem tua,
o bellerorum virginorum
tuam bellam.

O virgo bellorum
venus venare tuus
te, venite.

7/ Libra

O, ik zit op
een wip - op en
neer - rubberaandelen-
koers.

Vrij bewegend, los
grenzeloos doorslaand
en toch knikkebollend vol
twijfel, afwegend schaaldier.

Houd me vast, wieg
me tot stilstand. Ik
houd mijn adem
warm en in.

Project

Momenteel inspireert de Zodiak me. Midden mei neem ik een gloednieuwe CD 'Stained Glass' op in de kathedraal te Ieper. Op het grote Anneessens-orgel improviseer ik er op de glasramen uit de kerk. Eén van die brandvensters, die boven de ingang, bevat de dierenriem. Ook ben ik begonnen met het schrijven van 'Twaalf Halogedichten omheen de Zodiak'. Dit project leidt misschien tot het schrijven van liederen op deze teksten voor sopraan en piano. Alvast heb ik er twee, de rest volgt wel.

1/ Aries

O ranzige ram, kom en kam
je horens van je ronkende, ronde
rammelkop, verlaat het groenend
hemelgras en geef op die hoogste
wind van zwart warrelend sterrenstof.

Richt je baken naar beneên
en bespring een laag gelegen
weelde onder ruitende rokken,
akker mij omver en waag
een streek, splijtende gokken
op mijn waterweke beek.

2/ Taurus

O
ademloos staan poten
in jou ik-figuur, schier
sierlijk loopt gestold
bloed door aderen blauw en
bronstig kijkt een gesloten
hart naar jouw beider hoorns.

Sprakeloos valt een verborgen waterval
aan woorden om een gelauwerde
kop. Fraai gefronst groeit een
gebogen lijn tot in een stoere
nek, richting rode lap.

Een siddering vol ingehouden kracht
braakt onhoorbare lava van geloei.

Een frontale aanval vertelt
mij jouw eigen naam:
stier.

Het Verschil

Monika van Paemel was jarenlang voorzitter van een hulporganisatie die vanuit Vlaanderen de vluchtelingen en slachtoffers van de oorlog in ex-Jougoslavië, steunde. Haar boek, 'Het Verschil' maakt een relaas van een reis naar het getroffen gebied, doorspekt met herinneringen uit haar eigen leven. In een pakkende stijl worden alle elementen van een oorlog en de vele die Europa hiervoor teisterden, verwerkt. Centraal staan de Lippizanerpaarden, de dressuurparels aan de Weense kroon, die gedurende de 20° eeuw een object tot touwtrekken zijn verworden. Lipica, waar de fokkerij is gehuisvest, is een stad in Slovenië die nu eens onder Oostenrijks, Duits, Italiaans en Joegoslavisch bewind stond. 'Nooit meer oorlog' bleek een holle leuze, nogmaals...

Tik-tak-tik-tak...

Dit stipje tijd dat
vandaag zo koel
aanvoelt en toch zo
anders lijkt dan
datzelfde dropje gisteren
of morgen, volgende week.

Het prikt een stukje steen
door in de klaagmuur
van de weke klaagmuur
in mijn hoofd.

Slinger

Na het boek van Claus (het aangenaamste was de constante wisseling van ik-figuren), terug eentje van Reve. Een verhalenbundel laat ik meestal links liggen, maar de vertellingen zijn hier zo kort dat ik wel snel doorheen het boekje geraak. 'Zondagmorgen zonder zorgen' ventileert de kwetsbare humor van Gerard.

In de marge

De Marginaliteit van de Hedendaagse Klassieke Muziek

Sedert de opkomst van de lichte muziek (jazz, pop, musical, rock & roll...) in de jaren '50, heeft de klassieke muziek het moeilijk zich te handhaven. Naar verluid beslaat deze maar 5% van het algemene muzikale aanbod. Van die 5% is een heel klein deeltje hedendaags. Onder deze hedendaagse toondichterij verstaat men muziek die door klassiek geschoolde, hedendaagse toondichters wordt vervaardigd. Als men de concertprogramma's (of die op radio en tv) erop naslaat, dan bemerkt men zelfs een grote gêne ten opzichte van muziek die 100 jaar terug werd gemaakt. Muziek van Debussy, Bartok, Prokofjev kan soms juist nog door de beugel. Waarom deze afkeer tot iets dat vandaag wordt gemaakt? Waarom die voorkeur tot een museale praktijk? Hoe komt het dat andere kunstdisciplines daar geen grote last van hebben. Hedendaagse poëzie, literatuur, schilderkunst, beeldhouwkunst of architectuur zitten volop in de lift. Is de hedendaagse klassieke muziek dan zo ver van het publiek gaan staan? Me dunkt kan ik hier twee antwoorden op geven: 1/ Muziek is de meest abstracte kunst die er bestaat. Als de luisteraar iets wil herkennen in het gegeven geordend geluid, dan moet hij de taal verstaan, dan moet hij die kunnen decoderen. De abstractie dient in zijn hersenen concreet gemaakt. Ditvereist een leerproces, een taal leert men niet op één dag. Maar daar wij nu in een snelle consumptiemaatschappij leven, waar alles licht, leuk en direct verteerbaar moet zijn, wordt iets wat tijd en moeite vraagt, opzij gezet. Wat niet direct verstaanbaar is, is waardeloos. In de 20° eeuw is de evolutie van stijl en techniek wat al te snel veranderd. Er ontstond een immense waaier aan verschillende stijlen en de dissonantie maakte al bij voorbaat een kloof tussen het publiek en de componist. In de jaren '50 is die blijven groeien. Mijns inziens probeert de jonge componist op heden die kloof te dichten. In het postmoderne tijdvak waarin we nu leven, komt de consonantie terug aan bod en wordt de verstaanbaarheid groter. Spijtig dat de avant-garde nog steeds gedoemd is tot kleine festivals waar concerten enkel en alleen hedendaagse muziek programmeren. Ik promoot concerten met een gevarieerd aanbod. het publiek kan daar tegen, onderschat de luisteraars niet. Per concert een creatie ten gehore brengen zou een must moeten zijn. Plaats Bach, Mozart, Brahms eens naast een hedendaags werk! Eens proeven van iets anders en iets nieuws, is hier de boodschap. 2/ Muziek is elitair en dat zal zo blijven. Ik geloof niet in de democratisering van klassieke concerten. Alles kan gratis gemaakt worden, concerten kunnen vol lokkertjes gezet worden of componisten kunnen aan cross-over doen. Dit alles blijkt zinloos te zijn of mossel noch vis. Klassiek muziek is van alle tijden en iets vergankelijks hieraan koppelen baadt niet. Ze zal ook steeds kleinschalig blijven. En dat siert haar ook. Dan gaat ze niet ten onder aan grootheidswaanzin of institutionalisering. Klassieke muziek is dus geen tijdelijk massaproduct dat wegwerpbaar is. Het dient gekoesterd en luisteren dient aangeleerd. Het vergt jaren en is een spel van smaak, subjectiviteit en doorzettingsvermogen! Hedendaagse componisten van klassieke muziek zullen nog wel een tijdje anonieme marginalen blijven. Maar als hun muziek als een nieuw ingrediënt in alle klassieke concerten aan bod zou kunnen komen, zal de smaak van de luisteraar na een wijl groter en rijker worden.

Wat we Spreken, Lezen en Schrijven

Nu er een klein achterhoede gevecht (wat wint er nu: muziek of de taal?) in me om gaat, krijgt taal op heden meer aandacht dan vroeger. Ik ben opgevoed tussen de noten (okker-, wal- en vooral andere) en vond taal gewoon een communicatiemiddel. Maar de laatste tijd kijk en onderzoek ik graag wat anderen ermee gedaan hebben en nog doen en wat de mogelijkheden voor mezelf zijn (gedichten, Het HemelBed, dit blogje, recencies van cd's voor het tijdschrift Ambrozijn etc.). Deze morgen hoorde ik over de radio dat er een website bestond die de betrachting heeft om Nederlandstalige teksten vanaf de Middeleeuwen tot nu te groeperen. Google probeert dit reeds voor de ganse wereld. Toch lijkt de webstek van de 'Digitale Bibliotheek van de Nederlandse Letteren' me zeer interessant.

Clausule

Na Reve (ik heb toch de verleiding niet kunnen weerstaan om nog 2 boeken van hem deze ochtend uit de bib mee te brengen), staat Hugo Claus op mijn verlanglijstje. Na het inkijken van de artikels 'in memoriam de oude meester' in Knack, kon ik niet anders dan van deze 'naast de Nobelprijs gevallen' Vlaamse schrijver, iets ter hand te nemen.

Beroemd om zijn prozaïsche poëzie, Romeinse kop en het 'Verdriet van België', (van wie ik, buiten enkele gedichten, nog niets gelezen heb - o schande!), koos ik deze morgen 'De Geruchten'. Ik zie wel welk geroezemoes er uit de bladzijden op stijgt.

Reebokje

'Het hijgend hert' van Gerard Reve is een roman die veel zegt over weinig. Een jonge dertiger gaat op zoek naar een nog rustiger plaatsje dan hij al heeft. Hij is ambtenaar, kunstschilder in zijn vrije uren en doet in zijn dromen, aan de mannenliefde. Hij koopt een stuk grond met een kazemat en ondertussen gebeurt er meer in zijn hoofd dan in de werkelijkheid. De paginanummers vind ik terug heel apart, klein maar met een lijntje erboven. Zelf heb ik vandaag voor de eerste keer een groen, gestreept hemdje aan met korte mouwen (ik voel me een klein hertje). De titel komt uit het eerste couplet van de bijbelse psalm nr. 42.

't Hijgend hert, der jacht ontkomen,
Dorst niet sterker naar 't genot
Van de frisse waterstromen,
Dan mijn ziel verlangt naar God.